Καλό Ταξείδι....Δάσκαλε....

Ο Αλέξης Σολωμός  

Αθήνα

Έφυγε την Τρίτη από τη ζωή, σε ηλικία 94 χρόνων, ο θεατρικός σκηνοθέτης, μεταφραστής, συγγραφέας και θεωρητικός του θεάτρου Αλέξης Σολομός.

Ο Αλέξης Σολομός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1918. Μαθητής του Καρόλου Κουν στο Κολλέγιο Αθηνών, μυήθηκε νωρίς στον κόσμο του θεάτρου και αργότερα εγκατέλειψε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, λίγο πριν πάρει το πτυχίο, για να αφοσιωθεί σ' αυτό.

Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1939-1942) με δάσκαλο τον Δημήτρη Ροντήρη, στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου (1945-46), στο Πανεπιστήμιο Γέηλ των ΗΠΑ και στο Δραματικό Εργαστήρι του Πισκάτορ (1946-48).

Πριν από τις θεατρικές σπουδές του ο Σολομός είχε σχεδιάσει τα κοστούμια για τον Μάκβεθ που ανέβασε η Μαρίκα Κοτοπούλη το 1937. Τότε άρχισε και η συνεργασία του (με διηγήματα, μεταφράσεις, καλλιτεχνικές ειδήσεις, συνεντεύξεις κτλ.) με το περιοδικό «Νεοελληνικά Γράμματα» του Δημήτρη Φωτιάδη.

Το 1939 παρουσίασε την πρώτη σκηνοθετική του δουλειά στην Αρκούδα του Τσέχωφ, που ανέβηκε από τον θίασο του Αγγλοελληνικού Συνδέσμου. Η επαγγελματική, όμως, θεατρική του σταδιοδρομία εγκαινιάστηκε ουσιαστικά με τη συνεργασία του στο «Θέατρο Αθηνών» του Κωστή Μπαστιά στα 1942-43: Έπαιξε στο Δίλημμα του γιατρού του Μπέρνανρτ Σω (πλάι στην Παπαδάκη, τον Παππά και τον Κωτσόπουλο) στα «Διονύσια» και σχεδίασε τα κοστούμια για την Αΐντα του Βέρντι που παρουσιάστηκε συγχρόνως στα «Ολύμπια».

Το 1943 συνεργάστηκε ως ηθοποιός για ένα μικρό διάστημα με το «Θέατρο Τέχνης» και με το θίασο Μανωλίδου-Βεάκη-Παππά-Δενδραμή. Παράλληλα, έγραφε θεατρικά έργα, αλλά το μόνο που παρουσιάστηκε στη σκηνή ήταν Ο τελευταίος ασπροκόρακας το 1944, από το «Θέατρο Τέχνης».
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στις ΗΠΑ, ο Σολομός σκηνοθέτησε στο Cherry Lane Theatre και στο Province Town Playhouse της Νέας Υόρκης, ενώ το 1949 ανέβασε τον Καλιγούλα του Καμύ στο Embassy Theatre του Λονδίνου.

Την ίδια χρονιά ο Σολομός επέστρεψε στην Ελλάδα και από τότε ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη σκηνοθεσία και αναδείχτηκε σε μια από τις σημαντικότερες δυνάμεις του νέου ελληνικού θεάτρου.
Σκηνοθέτησε στο ελεύθερο θέατρο, αλλά κυρίως στο Εθνικό (1950-64, 1968-82) και στον δικό του οργανισμό «Προσκήνιο» (1964-72 και σποραδικά από το 1978). Χρημάτισε, επίσης, αναπληρωτής γενικός διευθυντής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (1974) και του Εθνικού Θεάτρου (1980-83).

Ο Σολομός σκηνοθέτησε έργα των Μπ. Σω, Ζιρωντού, Σαίξπηρ, Ίψεν, Στρίντμπεργκ, Χάουπτμαν, Τολστόι, Λόρκα, Μαγιακόφσκι, Πιραντέλλο, Ο' Νηλ, Καζαντζάκη, τον οποίο και καθιέρωσε ως θεατρικό ποιητή, Κάφκα, Βέντεκιντ, Μπρεχτ κ.ά.

Είναι επίσης ο σκηνοθέτης που αναβίωσε τον Αριστοφάνη, ανεβάζοντας στην Επίδαυρο δέκα από τις ένδεκα κωμωδίες του.

Ασχολήθηκε και με την αρχαία τραγωδία και ανέβασε Αισχύλο (Ικέτιδες, Επτά επί Θήβας), Σοφοκλή (Αντιγόνη), Ευριπίδη (Μήδεια, Ελένη κ.ά.). Ο Σολομός συχνά μετέφραζε ο ίδιος τα έργα που σκηνοθετούσε ή σχεδίαζε και τα κοστούμια.

Έχει μεταφράσει Στρίντμπερκ, Ίψεν, Λόρκα, Σω και, με το ψευδώνυμο Α. Ροσόλυμος, Αριστοφάνη. Έχει επίσης συγγράψει πολλά θεατρολογικά βιβλία: Βέλθανδρος και Χρυσάντζα, Ευτράπελη Τραγωδία (1943), Ο ζωντανός Αριστοφάνης (1960), Θεατρικό τετράδιο (1961), Άγιος Βάκχος (1964), Τι προς Διόνυσον (1972), Ηλικία του Θεάτρου (1973), Το Κρητικό Θέατρο (1973), το αυτοβιογραφικό Βίος και παίγνιον (1980), Καλή μου Θάλεια (1984), Έστι Θέατρον (1986), Θεατρικό Λεξικό (1989), Τρία θεατρικά έργα (1944-1991), Ευριπίδης ευφυής και μανικός (1995), Το πολύχρωμο θέατρο (1997).

Η κηδεία του Αλέξη Σολομού θα γίνει την Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου, στις 11.30 από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Άνοιξης.
Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, εκφράζοντας τη λύπη του για την απώλεια του μεγάλου θεατρικού σκηνοθέτη, συγγραφέα και μεταφραστή, Αλέξη Σολωμού, δήλωσε τα εξής:
«Το θέατρο και γενικότερα ο ελληνικός πολιτισμός έχασε σήμερα έναν από τους στυλοβάτες του και μια εμβληματική μορφή, τον μεγάλο θεατράνθρωπο Αλέξη Σολωμό.  Η προσφορά του στον ελληνικό πολιτισμό και στο παγκόσμιο θέατρο είναι τεράστια και ανεκτίμητη. Κανείς δεν θα ξεχάσει τη συμβολή του ως σκηνοθέτη στην αναβίωση των έργων του Αριστοφάνη, χρησιμοποιώντας στοιχεία από την ελληνική λαογραφική παράδοση, και τις μοναδικές παραστάσεις του σε έργα και των τριών μεγάλων Ελλήνων Τραγικών.